Stel deze vraag aan een willekeurige schrijver (m/v), en je krijgt vermoedelijk een nietszeggend antwoord; althans een antwoord, waar je niets van begrijpt. Dat is ook niet vreemd, want de meeste schrijvers hebben namelijk - als ze het eerlijk toegeven - geen benul waarom ze nu zo nodig moeten schrijven.
Ik schat in, dat de meesten van hen zich op gezette tijden met verbazing realiseren, dat ze 'iets' aan het schrijven zijn. Een gedachte borrelt op, werktuiglijk pakken ze pen en papier, en leggen die gedachte vast; zonder er werkelijk over na te (hoeven) denken. Woorden rijgen zich aaneen, de neergeschreven gedachte roept een andere gedachte op, en aldus ontstaat een bouwwerk van bedenksels, uitgedrukt in schrift. Het nut van dit bouwwerk is triviaal, het staat er immers...
Een schrijver is trouwens niet hetzelfde als een auteur, een columnist of een publicist. Dit zijn de zogenoemde broodschrijvers, die ook daadwerkelijk worden geacht op gezette tijden iets leesbaars te produceren, wat dan ook nog eens geschikt moet worden gedacht - marketing, noemen we dat - om door enig publiek te worden gewaardeerd. Zij kampen met deadlines, recensies, kritieken, writers' blocks, achterstallige revenuen, en meer van dergelijk ongenoegen. In ruil krijgen de stakkers brood, dus men benijde hen niet. Brood naar Spelen...
Nee, dan de schrijver. Die smaakt het werkelijk genoegen, van het naar hartenlust het ene gedachtespinsel aan het andere pennen. Zijn schrijfsel kent geen tijd, geen grenzen, noch goede smaak of leesbaarheid. Op zijn werk zit immers niemand - werkelijk - te wachten. Het is de binnenkant van zijn private denkwereld, geprojecteerd in gestolde spraak; volzinnen die enkel worden geacht, zijn eigen zinnen te strelen. Hij is zijn eigen publiek. Navelstaren zegt u? Mogelijk...
Het zal duidelijk zijn, dat langs deze werkwijze verrassende schrijfsels kunnen ontstaan. Hiervoor hoeven we alleen maar het werk van al dan niet beroemde filosofen te lezen; vooropgesteld dat hun gedachten leesbaar zijn. Einstein's relatieve theorie, is wat dat betreft een slecht voorbeeld. Mein Kampf van Hitler is dan weer het andere uiterste; hoe dan ook, sommige gedachten kunnen beter ongelezen blijven, en zijn dat gelukkig ook...
"Zet 100 chimpansees bij elkaar, met 100 typemachines, en binnen 100 jaar is de Divina Commedia geschreven.", is een uitspraak die dit afdoende illustreert...
Wie dit gezegd zou hebben weet ik niet, en het doet er ook niet toe; het klinkt als een reclame voor typemachines. De schrijver dezes - want dat was het ongetwijfeld - bedoelde in diepere zin het fenomeen aan te duiden, dat in feite iedere denkbare tekst al eens is geschreven ergens ter wereld, en de rest zijn onleesbare permutaties. Zoveel is inmiddels bedacht, en opgeschreven; bedenk u dat...
Uiteraard niet, dat we binnen een eeuw 100 primaten 15e-eeuwse Florentijnse poezie kunnen leren, en ook nog eens leren typen. Zo slim zijn we nu ook weer niet, laat staan primaten...
Ikzelf raap wel eens weggegooide boodschappenbriefjes op, en ik kan u zeggen: daar vindt men de ware poëzie, van het werkelijke leven. De saaiste lijstjes zijn net, ordelijk en to the point. Men ziet de route door de Plus al voor zich. De ware pareltjes echter, tonen een staat van verwarring. Men heeft geen idee, wat men nodig heeft, en of men aan de kassa genoeg geld zal hebben. Dat is ook de reden, dat boodschappenlijstjes meestal worden weggegooid.
Mijn favoriete insecten zijn dan ook Schrijvertjes. Dat is een soort kever - ook wel draaikever - die op warme dagen op het wateroppervlak niets anders doen dan figuurtjes in het wateroppervlak schrijven. Als ze niet bezig zijn luchtbellen in te vangen, om onder water te kunnen voortplanten. Verder doen ze weinig anders dan eten, en mij verbazen om hun zorgeloze zijn. Want niets van wat ze schrijven, blijft achter, op het onverbiddelijk rimpelloze wateroppervlak...
Hiermee kom ik vanzelf op censuur, het prerogatief van de ware schrijver. De ware schrijver schrijft veel op, maar gooit gelukkig ook het meeste weer weg, zonder dat anderen zijn gedachten hebben kunnen stelen. Of zijn onzin hebben kunnen lezen. Schoonheid is immers verdacht, schrijven is wat er van over blijft.
Schrijven is schrappen, aldus Godfried Bomans, die ik dank voor al deze gedachten. Ik heb ze voor jullie opgeschreven. Lezen mag, kritiek niet.
Ga anders zelf maar wat schrijven...
Scriptor: Ego sum
Geen opmerkingen:
Een reactie posten