zondag 31 augustus 2014

wat als Hitler?

als Hitler Jood was geweest
hoe had zijn strijd, uit nijd
dan uitgepakt, in de tijd
een ander beest?

zou hij God hebben omarmd
of Jezus eigenhandig
niet al te verstandig
hebben ontdarmd?

die zes miljoen doden
van Hebreeuwse komaf
waren niet God's straf
noch de tien geboden...

Jezus brak ons brood
zegende onze schare
water werd ouwe klare
niemand kon nog dood...

waarheid achterhaalt de leugen
het eeuwige leven
kan niemand ons geven
dat zal ons heugen...

Means of living...

living, is the right
to lose your life
while you are
living it...

living, is the right
to not be in fear
while you are
dying...

living, is the right
to learn how to gain
and lose, but never
really have...

living, is the right
to spend anything
expecting nothing
in return...

living, is the right
to be free...

Schuldig Landschap...

...
Wanneer, waar en waarom weet vrijwel niemand, maar deze qualificatie om een plek aan te duiden waar 'ooit iets gruwelijks is gebeurd', zou ooit zijn toegeschreven aan charlatan-kunstenaar Armando... hier te lande bekend van o.m. zijn ruim 25-jarige acteer-carrière (http://nl.wikipedia.org/wiki/Herenleed) en verder - vooral hier in mijn woonplaats Amersfoort - als beeldend artiest met een geprangd oorlogsverleden, dat hij uit alle macht tracht te vermunten... een kunstenaar waag ik hem dan ook niet te noemen, want zijn werk is abominabel; een charlatan des te meer... maar ik wil het niet hebben over Armando...

Voorbeelden in Nederland van 'Schuldig Landschap', zijn onder meer de voormailige nazikampen Westerbork en Amersfoort, en met enige fantasie het Belgenmonument in laatst genoemde plaats; plus haar gehele binnenstad... ik woon in Schuldig Landschap, al merk ik er weinig van...

Als je er heen gaat, valt er - zoals was te verwachten - weinig meer te zien dan verstilde vredige natuur, her en daar verlevendigd met een bescheiden gedenkteken of overblijfsel, aan of uit die barre tijd... de omhoog gebogen rail in Westerbork, is en blijft een sterk beeld... in Amersfoort resteert alleen - naast het indrukwekkende Belgenmonument, maar dan met name om het verval - de krijgsgevangen Stenen Man, aan het einde van de loopgraaf waar executies plaatsvonden, aan de rand van Kamp Amersfoort... de ratelende machinegeweren, vanaf de randen van de loopgraaf, moet je er zelf bij fantaseren... het is er stil, doodstil...

Dat in ons naburige Duitsland - en wat omringende landen - een veelvoud van dergelijke plekken valt te vinden, hoeft niemand te verbazen... de vernuftige, hardwerkende buren hebben het zo ongeveer uitgevonden, en in die zin mag men veilig beweren dat ongeveer het gehele Duitse grondgebied - en grote delen van Europa - bestaat uit 'Schuldig Landschap'... verder vinden wij Schuldig Landschap in vrijwel het gehele Midden-Oosten, grote delen van Afrika, Azië, Australië, en natuurlijk niet te vergeten Noord- en Zuid-Amerika... zelfs ongerepte plekken, als de pool- en alpengebieden zijn niet meer vrij van schuld...

Ik durf met grote stelligheid te beweren, dat je geen plek op aarde kunt vinden - waar ooit een mensenvoet heeft gestaan, wel te verstaan - waar geen sprake is van Schuldig Landschap, hoe futiel ook... zelfs de Maan is schuldig, en mogelijk Mars...

Want zo zit de mens in elkaar: het ligt niet aan ons, maar aan het materiaal waarmee we ons moeten zien te behelpen... zoals Landschappen, waar wij Schuldig waren...

enfin, heeft er nog iemand interesse in het voormalige buitenhuis van Goebbels? het staat er nog...

Waarom eigenlijk schrijven?

Stel deze vraag aan een willekeurige schrijver (m/v), en je krijgt vermoedelijk een nietszeggend antwoord; althans een antwoord, waar je niets van begrijpt. Dat is ook niet vreemd, want de meeste schrijvers hebben namelijk - als ze het eerlijk toegeven - geen benul waarom ze nu zo nodig moeten schrijven.

Ik schat in, dat de meesten van hen zich op gezette tijden met verbazing realiseren, dat ze 'iets' aan het schrijven zijn. Een gedachte borrelt op, werktuiglijk pakken ze pen en papier, en leggen die gedachte vast; zonder er werkelijk over na te (hoeven) denken. Woorden rijgen zich aaneen, de neergeschreven gedachte roept een andere gedachte op, en aldus ontstaat een bouwwerk van bedenksels, uitgedrukt in schrift. Het nut van dit bouwwerk is triviaal, het staat er immers...

Een schrijver is trouwens niet hetzelfde als een auteur, een columnist of een publicist. Dit zijn de zogenoemde broodschrijvers, die ook daadwerkelijk worden geacht op gezette tijden iets leesbaars te produceren, wat dan ook nog eens geschikt moet worden gedacht - marketing, noemen we dat - om door enig publiek te worden gewaardeerd. Zij kampen met deadlines, recensies, kritieken, writers' blocks, achterstallige revenuen, en meer van dergelijk ongenoegen. In ruil krijgen de stakkers brood, dus men benijde hen niet. Brood naar Spelen...

Nee, dan de schrijver. Die smaakt het werkelijk genoegen, van het naar hartenlust het ene gedachtespinsel aan het andere pennen. Zijn schrijfsel kent geen tijd, geen grenzen, noch goede smaak of leesbaarheid. Op zijn werk zit immers niemand - werkelijk - te wachten. Het is de binnenkant van zijn private denkwereld, geprojecteerd in gestolde spraak; volzinnen die enkel worden geacht, zijn eigen zinnen te strelen. Hij is zijn eigen publiek. Navelstaren zegt u? Mogelijk...

Het zal duidelijk zijn, dat langs deze werkwijze verrassende schrijfsels kunnen ontstaan. Hiervoor hoeven we alleen maar het werk van al dan niet beroemde filosofen te lezen; vooropgesteld dat hun gedachten leesbaar zijn. Einstein's relatieve theorie, is wat dat betreft een slecht voorbeeld. Mein Kampf van Hitler is dan weer het andere uiterste; hoe dan ook, sommige gedachten kunnen beter ongelezen blijven, en zijn dat gelukkig ook...

"Zet 100 chimpansees bij elkaar, met 100 typemachines, en binnen 100 jaar is de Divina Commedia geschreven.", is een uitspraak die dit afdoende illustreert...

Wie dit gezegd zou hebben weet ik niet, en het doet er ook niet toe; het klinkt als een reclame voor typemachines. De schrijver dezes - want dat was het ongetwijfeld - bedoelde in diepere zin het fenomeen aan te duiden, dat in feite iedere denkbare tekst al eens is geschreven ergens ter wereld, en de rest zijn onleesbare permutaties. Zoveel is inmiddels bedacht, en opgeschreven; bedenk u dat...

Uiteraard niet, dat we binnen een eeuw 100 primaten 15e-eeuwse Florentijnse poezie kunnen leren, en ook nog eens leren typen. Zo slim zijn we nu ook weer niet, laat staan primaten...

Ikzelf raap wel eens weggegooide boodschappenbriefjes op, en ik kan u zeggen: daar vindt men de ware poëzie, van het werkelijke leven. De saaiste lijstjes zijn net, ordelijk en to the point. Men ziet de route door de Plus al voor zich. De ware pareltjes echter, tonen een staat van verwarring. Men heeft geen idee, wat men nodig heeft, en of men aan de kassa genoeg geld zal hebben. Dat is ook de reden, dat boodschappenlijstjes meestal worden weggegooid.

Mijn favoriete insecten zijn dan ook Schrijvertjes. Dat is een soort kever - ook wel draaikever - die op warme dagen op het wateroppervlak niets anders doen dan figuurtjes in het wateroppervlak schrijven. Als ze niet bezig zijn luchtbellen in te vangen, om onder water te kunnen voortplanten. Verder doen ze weinig anders dan eten, en mij verbazen om hun zorgeloze zijn. Want niets van wat ze schrijven, blijft achter, op het onverbiddelijk rimpelloze wateroppervlak...

Hiermee kom ik vanzelf op censuur, het prerogatief van de ware schrijver. De ware schrijver schrijft veel op, maar gooit gelukkig ook het meeste weer weg, zonder dat anderen zijn gedachten hebben kunnen stelen. Of zijn onzin hebben kunnen lezen. Schoonheid is immers verdacht, schrijven is wat er van over blijft.

Schrijven is schrappen, aldus Godfried Bomans, die ik dank voor al deze gedachten. Ik heb ze voor jullie opgeschreven. Lezen mag, kritiek niet.

Ga anders zelf maar wat schrijven...

Scriptor: Ego sum